ซีเอสอาร์ : คือ "หน้าที่" หรือ "การอาสา"

คำว่า “หน้าที่” ตามความหมายในพจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน หมายถึง กิจที่ควรทำ หรือกิจที่จะต้องทำ ส่วนคำว่า “อาสา” หมายถึง รับทำโดยเต็มใจ

ความเหมือนกันระหว่างซีเอสอาร์โดย “หน้าที่” หรือ “อาสา” ก็คือ เกิดผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมของการกระทำปรากฎสู่บุคคลหรือสังคมภายนอก ส่วนความแตกต่างของการทำซีเอสอาร์ระหว่าง “หน้าที่” และ “อาสา” ก็คือ การทำซีเอสอาร์โดยเป็นไปตามหน้าที่ อาจจะไม่มีความต้องการที่จะทำแต่จำเป็นต้องทำ หรือทำไปด้วยความไม่เต็มใจ ในขณะที่การทำซีเอสอาร์โดยการอาสานั้น จะต้องเกิดจากความเต็มใจที่จะทำก่อนแล้วจึงค่อยลงมือทำ

การพิจารณาซีเอสอาร์ว่าต้องเป็นหน้าที่หรือต้องมีกฎหมายกำกับนั้น มุ่งควบคุมหรือกำกับรูปธรรมของการกระทำ อันได้แก่ พฤติกรรมการแสดงออกด้วยคำพูดและการกระทำ (วจีกรรมและกายกรรม) มากกว่าการกระทำทางใจหรือมโนกรรม ซึ่งเป็นนามธรรมภายในที่มีความยากลำบากในการวัด หรือควบคุม หรือพิสูจน์ให้เห็นได้ในเชิงประจักษ์

การพิจารณาว่าซีเอสอาร์เป็นหน้าที่นั้น มีจุดด้อยในเรื่องของการพัฒนาเพื่อให้เกิดจิตสำนึกรับผิดชอบต่อสังคมจากภายใน แต่มุ่งให้เกิดรูปธรรมของกิจกรรมที่ปรากฏสู่ภายนอก ฉะนั้น การแสดงออกซึ่งความรับผิดชอบต่อสังคมตามหน้าที่และตามกฎหมาย จึงกลายเป็นเรื่องที่ต้องมีการรับรองโดยบุคคลหรือหน่วยงานภายนอก ในรูปของใบรับรอง รางวัล หรือมาตรฐานต่างๆ

ในขณะที่การพิจารณาซีเอสอาร์ว่าเป็นเรื่องของการอาสานั้น เป็นความคิดที่มุ่งให้เกิดการกระทำที่ต้องมีพัฒนาการเริ่มต้นตั้งแต่ระดับจิตใจ มีความเต็มใจในการดำเนินกิจกรรมซีเอสอาร์นั้นๆ เป็นเบื้องแรก โดยไม่จำเป็นต้องรอดูท่าทีของสังคม หรือหน่วยงานภายนอกที่เกี่ยวข้อง หรือกฎระเบียบต่างๆ ว่าจะกำหนดไว้อย่างไร การดำเนินกิจกรรมซีเอสอาร์โดยการอาสานี้ จึงไม่จำเป็นต้องมีใครหรือหน่วยงานใดมารับรอง ควบคุมหรือตรวจสอบ

การที่องค์กรธุรกิจหนึ่งๆ ดำเนินกิจกรรมทางสังคมโดยหน้าที่ หรือเป็นการดำเนินกิจกรรมซีเอสอาร์ที่เกิดจากกระแสบีบบังคับทางสังคม ไม่ว่าจะในรูปของข้อเรียกร้อง การกดดัน หรือในรูปของข้อกำหนด ระเบียบกฎเกณฑ์ และมีผลให้องค์กรธุรกิจจำต้องปฏิบัติตามอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ จัดว่าเป็น ซีเอสอาร์ในระดับพื้นฐาน ที่มีความแตกต่างจากการดำเนินกิจกรรมทางสังคมโดยความเต็มใจ หรือเป็นการดำเนินกิจกรรมซีเอสอาร์ที่อยู่นอกเหนือจากที่มีอยู่ในข้อกำหนด ตามมาตรฐาน หรือตามกฎหมาย ซึ่งจัดว่าเป็น ซีเอสอาร์ในระดับก้าวหน้า


(ปรับปรุง: มกราคม 2551)